Ülkü Tamer Türkçe Edebiyat’ın en önemli ustalarından, hepimiz biliyoruz. Şiirleri, öyküleri, anıları, senaryo ve oyunları, çocuk kitaplarıyla edebiyatımızın hemen her veriminde imzası olan bir büyük yazar, bir sıkı şair.
Bir diğer önemli yönü de, edebiyatın pek çok disiplininden, neredeyse herbiri bir klâsik olan eserleri dilimize, o enfes Türkçesiyle kazandırmış olması. Faulkner’dan Çehov’a, Edita Morris’ten Cengiz Aytmatov’a, oradan Neruda’ya onlarca yazar ve şairin onlarca kitabını çevirmiş. Çocukluğumun ilk yıllarında okuduğum, Milliyet Çocuk Kitapları’nın o minik, ciltli ve şahane resimleriyle şömizli kitaplarının bir kısmında imzası vardır. Bu yazıyı yazmaya niyetlendiğimde “Vikingler Geliyor” geldi aklıma mesela. Ne güzel kitaplardı. Sonra Ionescolar, Beckettler, Hemingwayler…
Dün akşam sevgili arkadaşım Umut Soysal’la yazışırken, mevzuu Cemal Süreya’dan Ülkü Tamer’e ve çevirmenlikteki muazzam çalışkanlığına kaydı bir anda. Oturup Tamer’in çevirdiği kitapları listelemeye niyetlendim. Bu konuda bir çalışma var: Hüseyin Tuncer’in “İkinci Yeni(ci)ler kitabı.[i] Buraya aktarılmış çeviri kitapları bir kenara yazdım. Ayrıca, nadirkitap.com’a kayıt edilmiş Ülkü Tamer’in çevirdiği tüm kitapları listeledim ve her iki taraftaki mükerrerleri eleyerek bir son listeye ulaştım. Ayrıca kitapta da olmasına rağmen, ustamız Halil Bingöl’den mahlasla çevirdiğini öğrendiğim bir kitabı daha listeye ekledim. (Halil Abi’nin edebiyatımızda kullanılan mahlaslar, rumuzlar, takma adlarla ilgili bu çok kıymetli çalışmasının bir an evvel kitaplaşmasının şahane olacağını ve önemli bir eksiği gidereceğini düşünüyorum). Bu üç taraflı bilgileri süzdükten sonra yüz altı kitaplık muazzam bir liste oluştu. Tabii bunlar kitap halinde olanlar. Kimi kitaplarda farklı yazarlardan farklı çeviriler olduğunu baz alıp listeyi uzatmak mümkün. Listenin yan tarafında, bazı kitaplarda küçük açıklamalar var. Beraber çeviri yaptığı yazar ve şairlerin isimleri mesela. Kimi kitaplarla ilgili künye bilgileri ise eksik, belki zaman ilerledikçe bütünlenir. Belki buraya koymayı unuttuğum kitaplar vardır, bilenler hatırlatır.
Öyle ya da böyle bir edebiyat muhabbeti, konuyu buraya kadar sürükledi. Umarım birilerine faydası olur.
Kitap adı | Yazarı | Bas. Yılı | Yayınevi | Notlar | |
1 | TATİL GÜNLERİ | JEAN – CLAUDE CARRİERE | 1972 | MİLLİYET | |
2 | AT HIRSIZI | ERSKIN CALDWELL | 1971 | VARLIK | |
3 | KÜLLER VE ELMAS | JERZY ANDRZEJEWSKY | 1977 | KARACAN | |
4 | NASIL MISIN İYİ MİSİN | EDITA MORRIS | 1989 | CAN | |
5 | KÖPEK SURATLI MAYMUN | YAROSLAV HAŞEK | 1969 | VARLIK | |
6 | DEV | TIBOR DERY | 1968 | VARLIK | |
7 | DOĞUM GÜNÜM KUTLU OLSUN | COLINS HIGGINS | 1975 | KARACAN | |
8 | GECE | ANTONIONI | 1966 | BİLGİ | |
9 | KARLAR KRALİÇESİ | ANDERSEN | 1980 | CEM | |
10 | MAVİ BOZKIR | ŞOLOHOV | 1967 | YEDİTEPE | |
11 | MUTLU PRENS | OSCAR WILDE | 1997 | REMZİ | |
12 | TAGORE HAYATI SANATI ESERİ | 1961 | VARLIK | ||
13 | SIKIYÖNETİM | FRANCO SOLINAS | 1974 | KONUK | |
14 | TOPRAK ANA | CENGİZ AYTMATOV | 1980 | VARLIK | |
15 | ÇILGIN KÖPEK ÖYKÜLERİ | BRUCE NASH & ALLAN ZULLO | 1997 | SHOW | |
16 | İHANET YILLARI | 1986 | KAVRAM | ||
17 | İHTİYAR BALIKÇI | ERNEST HEMINGWAY | 1970 | VARLIK | |
18 | ŞAMANDIRA (DENİZDE BİR YUVA) | BRUCE BALAN | 2000 | GENDAŞ | |
19 | ŞİŞKOLARLA SISKALAR | ANDRE MAUROIS | 2007 | CAN | |
20 | HİROŞİMA’NIN ÇİÇEKLERİ | EDITA MORRIS | 1982 | CAN | BİRLİKTE YANKI 1973 |
21 | HİROŞİMA’NIN TOHUMLARI | EDITA MORRIS | 1982 | CAN | |
22 | KONUŞAN FARE RALPH | BEVERLY CLEARY | 2002 | KELEBEK | |
23 | ALTIN KUŞ | GRİMM | 1997 | REMZİ | |
24 | EZOP MASALLARI | EZOP | 1997 | REMZİ | |
25 | UNUTMAK YOK Seçilmiş şiirler | PABLO NERUDA | 2000 | SİMGE | HİLMİ YAVUZ ve TOMRİS UYAR ile birlikte |
26 | POLLYANNA | ELEANOR PORTER | 1972 | VARLIK | |
27 | SOKAK ÇALGICISI | PAUL BERNA | 1971 | MİLLİYET | |
28 | TALUA KIRALI | SOMERSET MAUGHAM | 1960 | VARLIK | |
29 | ZAMANIMIZIN BİR KAHRAMANI | LERMONTOV | 1967 | AĞAOĞLU | |
30 | ÇAĞDAŞ RUS HİKÂYELERİ ANT. | 1971 | VARLIK | ||
31 | SİNİRLİ İNSANLAR | MİHAİL ZOŞÇENKO | 1968 | VARLIK | |
32 | FİZİKÇİNİN DUASI | SÜLEYMANOV | 2002 | DA | |
33 | MİTOLOGYA | EDITH HAMILTON | 1964 | VARLIK | |
34 | SEÇME ŞİİRLER | MAX JACOB | 1992 | YÖN | |
35 | SÜRGÜNDEN ŞİİR | RAFAEL ALBERTI | 1978 | CEM | |
36 | BABİ YAR | YEVTUŞENKO | 1985 | BROY | |
37 | BİR SAVAŞ VARDI | JOHN STEINBECK | 1966 | VARLIK | |
38 | BÜTÜN OĞULLARIM | ARTHUR MILLER | 1963 | VARLIK | |
39 | BÜYÜK SÖZLER | C.P. SNOW | 1968 | VARLIK | DERLEYEN |
40 | DAĞ YOLUNDA | ANTON ÇEHOV | 1961 | DE | |
41 | EN KOMİK HASTANE ÖYKÜLERİ | ALLAN ZULLO – MARTHA MOFFETT | 1997 | AKSOY | |
42 | KÜÇÜK PEMBE MAYMUN | CARLO COLLODI | 1965 | VARLIK | |
43 | KİBRİTÇİ KIZ | ANDERSEN | 1967 | CEM | |
44 | MODERN FUTBOL NEDİR NASIL OYNANIR | ERIC BATTY | 1971 | SANDER | |
45 | OTHELLO | WILLIAM SHAKESPEARE | 1964 | VARLIK | |
46 | SİLAHLARA VEDA | ERNEST HEMINGWAY | 1969 | ALTIN | |
47 | SORUŞTURMA | PETER WEISS | 1972 | SİNAN | |
48 | SWEENEY AGONISTES | T.S. ELIOT | 1961 | DE | |
49 | VIETNAM’A SEVGİLER | EDITA MORRIS | 1970 | DE | |
50 | VİKİNGLER GELİYOR | HENRY TREECE | 1971 | MİLLİYET | |
51 | ÇİZGİLERLE EVREN YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN | FELİX PİRANİ – CHRİSTİNE ROCHE | 1996 | MİLLİYET | |
52 | ÖĞRETMEN DUYŞEN | CENGİZ AYTMATOV | 1971 | DE | |
53 | ŞİİRİSTAN | ANTOLOJİ | 1959 | A DERGİSİ YAY | |
54 | CATHAY | EZRA POUND | 1987 | BFS | |
55 | KEL ŞARKICI | EUGENE IONESCO | 1965 | DE | |
56 | UÇAN SANDIK | ANDERSEN | 2005 | CAN | |
57 | GENETİK YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN | STEVE JONES HOPE-BORIN VAN LOON | MİLLİYET | ||
58 | HARRY POTTER VE FELSEFE TAŞI | J.K. ROWLING | 2001 | YKY | |
59 | KUCAK DOLUSU | PHILIP ROTH | 1971 | SANDER | |
60 | ÇİZGİLERLE JOYCE ”YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN” | DAVİD NORRİS-CARL FLİNT | 1996 | MİLLİYET | |
61 | ŞEYTAN’IN ALTINLARI | GRİMM | 1970 | DE | |
62 | KADINSIZ ERKEKLER | ERNEST HEMINGWAY | 1971 | VARLIK | |
63 | O AKŞAM GÜNEŞİ, KURU EYÜL, KIRMIZI YAPRAKLAR, BİR ADALET | WILLIAM FAULKNER | 1959 | ATAÇ | |
64 | ON KISA OYUN | YEATS, STRINDBERG, KAUFMANN, BRECHT, FRATTI, GAMBOA, BECKETT, D.THOMAS, PALYAKOF, IONESCO | 1966 | BİLGİ | |
65 | SİNEMA DEDİ Kİ… | 1989 | AFA | ||
66 | ALACAKARANLIK ÖYKÜSÜ | STEFAN ZWEIG | 1995 | MİLLİYET | |
67 | GAZAP ÜZÜMLERİ | JOHN STEINBECK | 1995 | MİLLİYET | OYUNLAŞTIRILMIŞ |
68 | GELİNLİK KIZ – ÖNDER | EUGENE IONESCO | 1964 | DE | GENCO ERKAL ve CEMAL SÜREYA ile birlikte |
69 | HOŞÇA KAL COLUMBUS VE BEŞ ÖYKÜ | PHILIP ROTH | YKY | ||
70 | PROFİL | TAGORE | 2005 | YKY | |
71 | ÜÇ KIZKARDEŞ | ANTON ÇEHOV | 1970 | KENT | |
72 | KISA DÜNYA EDEBİYATI TARİHİ | RICHARD ALCOCK | 1961 | VARLIK | |
73 | SANKİ | JUDITH HERZBERG | 1991 | İYİ ŞEYLER | |
74 | TAŞLAR,YİNELEMELER,PARMAKLIK LAR & SÜRGÜNDEN ŞİİR | YANNİS RİTSOS – RAFAEL ALBERTİ | 1978 | CEM | ÖZDEMİR İNCE ile birlikte |
75 | YÜZÜCÜ | JOHN CHEEVER | 1993 | YKY | |
76 | ARTHUR MILLER SEÇİLMİŞ OYUNLAR – 1 | ARTHUR MILLER | 1995 | ADAM | Bütün Oğullarım – Satıcının Ölümü – Cadı Kazanı |
77 | BRIGITTE BARDOT | SIMONE DE BEAUVOIR | 1966 | UĞRAK | |
78 | KISA OYUNLAR 3 | IONESCO-T.WILDER.. | 1964 | DE | CEMAL SÜREYA ve MEMET FUAT ile birlikte |
79 | YAŞANMIŞ SIRADIŞI AŞKLAR | ALLAN ZULLO – KATHRYN ZULLO | 1997 | SHOW | |
80 | İSLAM TARİHİ | S.F. MAHMUD | 1973 | VARLIK | |
81 | TÜRK EDEBİYATINDA SOSYAL KONULAR | KEMAL KARPAT | 1971 | VARLIK | 1959’DA HARVARD ÜNV.DE VERİLEN KONFERANSIN ÇEVİRİSİ |
82 | JOYCE | DAVID MORRIS-CARL FLINT | |||
83 | ÇİZGİLERLE KAFKA | DAVID ZANE MAIROWITZ | 1996 | DOĞAN KİTAP | |
84 | BRECHT | MICHAEL THOSS | |||
85 | SADE | STUART HOOD-G. CROWLEY | |||
86 | MAO | RUIZ VE ARKADAŞLARI | |||
87 | SARTRE | DONALD D. PALMER | |||
88 | SİYAH TARİH | D. DENNIS-S. WILMARTH | |||
89 | PICASSO | ANDREW BRIGHTON-ANDZEJ KLIMOWSKI | |||
90 | DESTEKSİZ BALIKÇI MAVALLARI | BRUCE NASH-ALLAN ZULLO | |||
91 | BATIL İNANÇLAR | PETER LORIE | |||
92 | YOLCUNUN KİTABI | 1962 | |||
93 | NAZIM’DAN SEÇMELER | ||||
94 | ÇAĞDAŞ LATİN AMERİKA ŞİİR ANT. | ANTOLOJİ | 1982 | ||
95 | ROSMERSHOLM | HENRIK IBSEN | |||
96 | FİLUMERA | EDUARDO DE PILIPPO | |||
97 | VAN GOGH | GORDON SMITH | |||
98 | TROYALI KADINLAR | EURIPIDES | |||
99 | DEV ÇOCUK | GRİMM | |||
100 | ALACAKARANLIĞIN SESLERİ | SEÇMELER | |||
101 | DENİZ BİLE ÖLÜR | LORCA | |||
102 | MUTLU GÜN | EDITA MORRİS | |||
103 | KADEHTEKİ ZEHİR | AGATHA CHRISTIE | İSMAİL ORKUN MAHLASIYLA | ||
104 | CEMİLE | CENGİZ AYTMATOV | |||
105 | BİR YAZ TÜRKÜSÜ | CENGİZ AYTMATOV | |||
106 | ARKADAKİ SİLAH | ELLERY QUENN |
[i] Hüseyin Tuncer, İkinci Yeni(ci)ler, Orkun Kitabevi-İzmir-2005